DE KLEINE ARCANA: 1 T/M 5

Een

Volgens Pythagoras drukken de eerste negen getallen (1 t/m 9) goddelijke archetypen uit, die het ontstaan van en de orde in het universum verklaren. Pythagoras zag het getal 1 niet als een echt getal, maar als de ‘vader der getallen’, als de oorspronkelijke eenheid, als de scheppende kracht achter het ontstaan van het universum. Symbolisch wordt de 1 weergegeven als een cirkel met een punt in het midden. Dit is tevens de astrologische schrijfwijze voor de zon. Zuiver wiskundig bekeken kan een echte punt niet getekend worden omdat een punt geen lengte, breedte of hoogte heeft. Een punt met lengte is een lijn. De punt valt in feite buiten ons begrip, net zoals de godheid zelf. De punt is als het ware het zaadje waaruit het universum ontspringt. De cirkel symboliseert zowel een afgebakend geheel als oneindigheid. Dit laatste door de oneindige hoeveelheid punten binnen de cirkel en op de omtrek. Als we gaan rekenen met het getal 1 dan zien we dat vermenigvuldiging alleen de 1 voortbrengt (1x1=1). Als je een ander getal deelt of vermenigvuldigt met 1 verandert er niets. De 1 is dus in alle getallen aanwezig als een zwijgend, in zichzelf gekeerde aanwezigheid, als de ‘goddelijke vonk’. Hieruit leiden we af dat het goddelijke in alles en iedereen aanwezig is. De cirkel symboliseert derhalve heelheid, eenheid en de goddelijke orde die ten grondslag ligt aan het bestaan. In de Azen van Waite komt dit tot uitdrukking doordat het kleursymbool wordt aangereikt door een ‘goddelijke’ hand.

Twee

De 1 kan zichzelf in de statische toestand van eenheid niet kennen omdat er niets ander is dan hijzelf, er is niets om zich in te spiegelen, niets om mee te vergelijken. Het moment waarop eenheid zichzelf wil leren kennen is de aanzet tot het scheppingsproces. De 1 creëert ‘de ander’ als afspiegeling van zichzelf. Hij creëert een tweede cirkel als exacte kopie van zichzelf. Symbolisch wordt dit weergegeven door twee overlappende cirkels met een lijn die beide middelpunten verbindt. Tussen de beide cirkels heerst spanning. Ze stoten elkaar af maar tegelijkertijd trekken ze elkaar aan. Enerzijds verbindt de lijn twee punten of polen, anderzijds laat de lijn duidelijk zien dat zij van elkaar gescheiden zijn. Een ander universeel gebruikt symbool om de kwaliteiten van het getal 2 duidelijk te maken is de maan. De maan zelf creëert geen licht maar ontvangt en weerkaatst slechts het licht dat zij van de zon ontvangt. De idee van weerkaatsing, van spiegeling die aan de 2 ten grondslag ligt verduidelijkt en bevestigt de idee dat onze wereld in feite een illusoire wereld is. Het is dan ook niet verrassend dat kenmerken zoals illusie, conflicten en dualiteiten aan het getal twee worden toegeschreven. Op de 2-kaarten van Waite vinden we deze spanning duidelijk terug. De jongeman met hoge hoed op Pentakels 2 zit gevangen in een eeuwige op- en neergaande spiraal. In Bekers 2 komt de spanning tot uiting in de aantrekkingskracht tussen de seksen. In Zwaarden 2 zien we de spanning terug in twijfel met als basis het yin/yang (zwart/wit, goed en kwaad) principe; wat is juist en wat niet? Ook in Staven 2 is dit zichtbaar maar dan met nadruk op vuurkracht die zich uit in twijfel over hoe je iets het beste kunt aanpakken.

Drie

De haat-liefdeverhouding tussen 1 en 2 kan nooit tot een stabiele structuur leiden die nodig is voor het creëren en instandhouden van een tastbaar universum. De 3 komt tot bestaan als het verzoenende element tussen die twee. Symbolisch wordt de 3 weergegeven als een met de punt naar boven gerichte, gelijkzijdige driehoek. Voor de Pythagoreeërs was het getal 3 het getal van wijsheid, vrede, harmonie en huwelijk. De 3 symboliseert het huwelijk tussen de 1 en de 2. Door deze balans wordt schepping mogelijk. Of zoals Lao Tse het zegt in de Tao Te Tjing: “Een baart twee, twee baart drie en drie baart de tienduizend dingen.” Met tienduizend dingen wordt hier de oneindige veelheid aan mogelijkheden bedoeld. Hieruit leiden we betekenissen af van het getal 3 zoals overvloed, creativiteit, groei en ontwikkeling. Evenals 1 en 2 is 3 geen tastbare hoedanigheid. De 3 vertegenwoordigt de volmaakte schepping, die zich echter nog niet op het fysieke vlak heeft voorgedaan, maar er wel in besloten ligt. In veel religies wordt dit aangeduid als een heilige drie-eenheid zoals Vader, Zoon en Heilige Geest of als Isis, Osirus en Horus. In Pentakels 3 is dit terug te vinden in de drie afgebeelde personen die kunnen duiden op de eenheid van lichaam, geest en ziel. Ook duidt deze kaart bijvoorbeeld op het onder de knie krijgen van een of ander talent voorafgaand aan het ‘echte’ leven, het in praktijk brengen van dat talent. In Zwaarden 3 zou je kunnen denken aan het oplossen van de twijfel door te luisteren naar zowel hart als verstand. In Bekers 3 wordt de spanning opgelost door vreugde. De geliefden hebben elkaar gevonden. In de Staven 3 wordt de spanning opgelost door het verzamelen van gegevens. Het is nog niet nodig, of de tijd is nog niet rijp, om een beslissing te nemen.

Vier

Om al die mogelijkheden, al die vormen die in de 3 besloten liggen, concreet te maken in onze driedimensionale wereld, hebben we de 4 nodig om ons diepte en inhoud te geven. Het vierkant, de kubus en de planeet Aarde zijn universeel gebruikte symbolen voor de 4. De kwaliteiten van het vierkant vinden we terug in gezegden zoals ‘ergens vierkant achter staan’, ‘iemand vierkant uitlachen’ en ‘iemand vierkant de waarheid zeggen’. Wanneer we iemand beschrijven met een vierkante kin of schouders dan doelen we op een krachtig type zowel van lichaamsbouw als wat karakter betreft. Het vierhoekige kruis (of plusje) in een cirkel is de astrologische schrijfwijze voor de aarde. In dit kader is het ook interessant dat in de Egyptische en Maya mythologie, de hemel wordt gedragen door vier pilaren of bomen die op de hoekpunten van de aarde staan. Deze bomen werden dan ook nog eens bewaakt door vier bovennatuurlijke wachters. Iets soortgelijks vinden we terug op de tarotkaarten Het Rad van Fortuin en De Wereld, waar vier dieren, die overeenkomen met de vier elementen, de hoekpunten markeren. Volgens de theosofische optelling* is de waarde van het getal 4 gelijk aan de waarde van het getal 10. Bij dit gegeven moet ik altijd denken aan het feit dat Crowley de tiende kaart van de Grote Arcana De Wereld heeft genoemd in plaats van Het Rad van Fortuin. Het vierkant is een universeel symbool voor de aarde en in het verlengde daarvan voor het begrip ‘Moeder Aarde’. Op de vierde kaart van de Grote Arcana komen we een Keizer tegen, een mannelijk heerser die in de verste verte niet lijkt op ons beeld van de vriendelijke en koesterende godin Moeder Aarde. Je zou kunnen zeggen dat De Keizer de wat ‘hardere’, ‘mannelijke’ kant van moeder Aarde toont. Denk maar aan uitspraken als ‘de aarde beeft’ en ‘schuivende aarde’; vormen van natuurgeweld diet niet tegen te houden zijn. De Keizer heeft iets onverzettelijks en onwrikbaars; de Aarde ook. Dit aspect van Aarde wordt afgeleid uit de hardheid van bijvoorbeeld rotsformaties zoals ook terug te vinden is op De Keizer. Het aardige aan het getal 4 is dat het in twee gelijken (2+2) uiteenvalt, die elk ook weer in twee gelijken (1+1) uiteenvallen. Hieruit leidden de Pythagoreeërs de betekenis van ‘rechtvaardigheid’ af, een eigenschap die ook aan De Keizer wordt toegeschreven. Uit het bovenstaande kunnen we opmaken dat hoedanigheden als stevigheid, vastigheid, soliditeit, kracht en betrouwbaarheid als behorend bij het getal 4 en bij De Keizer niet uit de lucht gegrepen zijn. In Pentakels 4 zien we iemand die vasthoudt. In negatieve zin wordt dit vaak gezien als gierigheid. Je kunt dit ook interpreteren als het nodig hebben van ‘zekerheid’ in de vorm van iets tastbaars, zoals geld op de bank. Bij Staven 4 zien we het aspect ‘rechtvaardigheid’ benadrukt door de groepering van de vier afgebeelde staven als 2+2, wat past bij het oorzaak en gevolg-achtige van deze kaart. Zwaarden 4 duidt op het terugtrekken in jezelf om je gedachten weer op een rijtje te krijgen. Je bent op zoek naar de zin van het leven, je zoekt de ‘diepgang’. Bij Bekers 4 zien we iets soortgelijks. Ook deze kaart duidt op het zoeken naar ‘diepgang’ maar dan meer op het emotionele vlak.

Vijf

Het getal 4 vertegenwoordigt levenloze aarde of klei, die door toevoeging van een vijfde punt bezield wordt. Voor de Pythagoreeërs was 5 het getal van het leven en regeneratie. De symbolische weergave van het getal 5 is het pentagram en de vijfhoek. In dit opzicht is het interessant dat aan de onderkanten of uiteinden van veel soorten fruit een vijfpuntige ster te zien is. Ook de mens wordt met het getal 5 geassocieerd door zijn 5 zintuigen, 5 vingers aan iedere hand en, zijn 5 tenen. Met het hoofd in de bovenste punt, de armen in de twee naar opzij gerichte punten en de benen in de naar beneden gerichte punten past de mens perfect in het pentagram. Ether wordt vaak gezien als de kwintessens (5de wezen, ziel van een zaak) van de natuur. De vier elementen (water, vuur, lucht en aarde) worden omgeven door dit vijfde element als bezielende kracht. Dit vijfde element is de levensadem. Door de getallen 1, 2 en 3 wordt een idee gecreëerd, een geestelijke vorm, een gedachte. Deze gedachte krijgt inhoud en vorm door het getal 4. Het wordt vaste stof. Door het inblazen van de goddelijke vonk in de stof komt de vorm tot leven. Ether is ook het element dat wordt toegekend aan het keelchakra, het vijfde chakra. Dit chakra is ons communicatiecentrum. Communicatie en lesgeven zijn betekenissen die we in De Hogepriester herkennen. De 5 is het middelste getal in de serie enkelvoudige getallen en zoekt naar evenwicht in het universum. Met de punt naar boven wil de vijfhoek streven naar het hogere, maar de twee benen op de grond duiden op ‘stevig op de aarde staan’. De vijfhoek is niet symmetrisch en voelt daardoor onaf. Hierin ligt het probleem van de 5. Hij wil naar ‘boven’, maar tegelijkertijd ‘beneden’ blijven. Hij streeft naar evenwicht, maar is niet in evenwicht. In de vijven van de Kleine Arcana kaarten zien we dit streven naar evenwicht terug als een strijd om te overleven, als strijd om ons te kunnen handhaven, waarbij ook vaak het gevoel overheerst dat de overvloed van het universum niet eerlijk, niet evenwichtig, is verdeeld. De harmonie waar de 5 naar zoekt wordt gevonden door een zesde punt toe te voegen waardoor een zespuntige ster ontstaat.